Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 92

Як я ўжо пісаў на пачатку гэтай аповесці, дарога там ішла па высокім насыпе, дзе ў адным нізкім месцы быў доўгі, на некалькі метраў, адводны канал для вытоку вады пад час веснавой паводкі. Алінчукі павінны былі ўвайсці ў канал і на нейкі час там схавацца, каб адпачыць. Так рабіла кожная група, машыніст якой вёў па гэтым шляху хлопцаў. Ведалі пра тое пэўна.

Калі ўвечары прыйшлі туды, перш за ўсё ўважліва агледзелі мясцовасць. Ад Паморшчыны да нас цягнулася ўзараная вялікімі скібамі чорная ралля. З таго боку блізка ад канала схавацца было немагчыма. З другога боку насыпу (ад граніцы) вузкім клінам накіроўваўся ў поле, на ўсход да граніцы, луг. Тут таксама немагчыма было зручна схавацца, каб увесь час трымаць на воку ўваход канала. Тады вырашылі зрабіць наступнае: па краях насыпу мы выкапалі дзве даўгаватыя канавы глыбінёй па 25 сантыметраў кожная. Я і Грабар залеглі ад Паморшчыны, а Шчур уладкаваўся ў канаве з боку граніцы. Пад намі знаходзіўся канал, а падняўшы галаву ўгару, мы маглі бачыць уваходы ў канал, што чарнелі на стромкіх берагах насыпу. Потым спраўдзілі, ці добра замаскаваліся. Сапраўды, ідучы ў напрамку да канала, нічога не маглі прыкмеціць на насыпе. Затым, залезшы ў канал, выкурылі па некалькі папярос і толькі тады занялі свае месцы. Як павінны дзейнічаць, мы дамовіліся раней.

Час цягнуўся марудна. Мне шмат разоў здавалася, што чую крокі людзей, якія набліжаюцца да нас з боку Паморшчыны, і нават — што бачу цёмныя абрысы, якія хістаюцца ў змроку, але заўсёды пазней упэўніваўся, што гэта падман… У правай руцэ я трымаў парабелум, у левай аборку, другі канец якой знаходзіўся ў Шчура. Калі б паказаліся людзі, я павінен быў тузануць адзін раз на сябе, а калі б тыя залезлі ў канал — тройчы моцна пацягнуць. Тады б Шчур, скокнуўшы ўніз, уключыў бы ліхтарык і свяціў ім усярэдзіну, а Грабар павінен быў паўтарыць усё гэта, толькі з нашага боку. Далейшы працяг «аперацыі» абдумалі да дробязей, і кожны добра ведаў, што яму належыць рабіць… Я і Шчур павінны былі захоўваць маўчанне і адгукацца толькі ў надзвычайным выпадку, змененымі падробленымі галасамі, кароткімі воклічамі. Гэта асабліва датычылася Шчура, які знаходзіўся на легальным становішчы і мог без перашкод, жывучы ў мястэчку, здабываць усялякую патрэбную нам інфармацыю. На Шчуру была куртка з настаўленым каўняром і капялюш з нізка насунутымі на вочы вялікімі палямі. Свой твар ён упрыгожыў магутнымі рыжымі вусамі і таму выглядаў вельмі пацешна, а гледзячы на яго, хацелася рассмяяцца. Я ж меў наклееныя чорныя вусікі.

Час ідзе. Ляжу ў схованцы каля Грабара і, павярнуўшыся тварам да Паморшчыны, думаю пра рознае… Непадалёку адсюль, бліжэй да граніцы, знаходзіцца Капітанская Магіла. Падымаю галаву і праз насып гляджу ў бок граніцы. Аднак нічога не магу заўважыць у змроку, які шчыльна ахутаў нас.

Дзесьці брэша сабака. Стараюся вызначыць: дзе. «Там хтосьці ідзе!» У Паморшчыне гараць агеньчыкі. Іх некалькі. Калі даўжэй узіраюся — здаецца, яны перасоўваюцца. Прымушаю сябе не глядзець, паколькі цемра потым гусцее і цяжка што-небудзь заўважыць на мясцовасці.

Сплываюць хвіліны, квадры, гадзіны. Няма нікога. Паглядаю на фасфарычныя стрэлкі. Хутка адзінаццаць. Тады чую нейкі невыразны звон, нібыта стук па каменю абцасам. Зірнуў управа і пачаў прыслухоўвацца. Падалося, што чую тупат крокаў. Потым усё сцішылася. Зноў хібіў… «А можа, сёння яны ўвогуле не пойдуць альбо вырушылі іншым шляхам?»

Раптоўна ўсё выразней чую лёгкі шоргат крокаў.

«Ідуць, — думаю радасна. — Сапраўды ідуць!»

Тулавам прыціскаюся бліжэй да зямлі, галаву падымаю над насыпам і стараюся ахапіць зрокам мясцовасць, якая знаходзіцца справа ад мяне і патанае ў сутоннях. Аднак у такую змрочную ноч найлепшы мой паслугач — слых, і цяпер я штораз выразней адрозніваю крокі людзей. Штурхаю Грабара ў бок локцем і руляй парабелума паказваю ў цемру, адкуль чую крокі. Ён доўга прыслухоўваецца, а потым сцвярджальна ківае галавой. Падрыхтоўвае ліхтарык і нож: з нажом у руцэ будзе абшукваць Алінчукоў.

Ужо вельмі выразна чую крокі. Тады цягну адзін раз за шнурок. Шчур злёгку адказвае мне… He спіць…

А крокі ўсё бліжэй. Ведаю — гэта не зялёнкі — да граніцы адсюль значны кавалак адлегласці, і трымаюцца яны гуртам, а зводдаль ад граніцы не паводзілі б сябе так ціха. Гэта ці Алінчукі, ці іншыя перамытнікі.

Нечакана ў 10 кроках ад мяне выразна бачу постаць, якая ўзнікае з цемры. За ёй сунуцца наступныя. Каб перамытнікі не заўважылі мой твар, нахіляю ўніз галаву.

Іх пяцёра. Падыходзяць да насыпу. Спыніліся паблізу канала. Доўга стаяць нерухома, потым адзін з тых хутка ўзбег на насып і перайшоў яго на другі бок. Я не чакаў гэтага. «Што такое? Можа, увогуле не пойдуць у канал!» Пазіраю то на астатніх чатырох чалавек, то на ўваход у канал. Вакол цішыня. «Можа, хочуць разведаць другі бок насыпу і канал?» — думаю і не памыляюся. Праз пэўны час заўважаю, як у некалькіх кроках ад мяне з канала паказалася істота з шэрым прастакутнікам ношкі на спіне. Чую ціхае: «Цыц! Цыц!» — і чатыры цёмныя постаці накіроўваюцца паўз насып да ўвахода. Адразу ўсе. Сэрца хутка з радасцю б’ецца, скача ў грудзях: усё атрымалася выдатна — як мы прадбачылі!

Нізка нахіляючыся, Алінчукі адзін за другім залазяць у канал. Тады я моцна тройчы тузаю аборкай, і Шчур ускоквае на ногі. Зрабіўшы некалькі скокаў, знікае за насыпам. З нашага боку Грабар скокнуў уніз, а я збег за ім.

Амаль адначасова каля двух выйсцяў бліснулі электрычныя ліхтарыкі. Залілі сцены яркімі праменнямі. У той жа момант прагучаў спакойны, халодны, упэўнены ў сабе голас Грабара: