Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 82

Цішыня яшчэ не хутка ўсталявалася ў хаце. Доўга па розных кутках гучалі размовы і смех. Гэтую ноч я спаў адзін. Мая каханка не наведалася ў госці. Магчыма, пабаялася, каб не заўважылі мае сябры.

Нараніцу, адразу пасля снядання, Шчур і Лорд вырушылі назад. Даўрыльчукі ўгаворвалі іх, каб яшчэ пагулялі адзін дзень, але хлапцы адказалі, што сёння ім абавязкова трэба вярнуцца ў мястэчка і рыхтавацца ў дарогу.

Я пайшоў іх праводзіць. Даведаўся шмат новага. Юрлін перастаў хадзіць за граніцу. Ён добра зарабіў у «залаты сезон» і зараз не хоча рызыкаваць. Вырашыў дачакацца прыдатнейшай пары. Яго месца заняў Лорд і, як машыніст, водзіць групу на пункт Юрліна. Перад святамі ў мястэчка вярнуўся Цвік, які восенню 1922 года паклаў сваю групу ў Саветах. Ён уцёк з высылкі і, змучаны, хворы, ледзьве жывы, дабраўся дахаты. Анёл трапіў у рукі польскіх стражнікаў і зараз сядзіць у Наваградскай турме. Цяпер «дзікіх» водзіць Сум. Група «дзікіх» зменшылася — налічвае ад 10 да 15 чалавек. У пачатку зімы «дзікія» зрабілі Кентаўру дзве агранды, але зараз некалькі партый перакінулі чыста. Браты Алінчукі ў дарогу не ходзяць — нечага баяцца. Пятрусь Філосаф хоча адаслаць Юліка Вар’ята ў шпіталь, можа, там яго падлечаць. Хлапцы зрабілі складчыну і сабралі на лячэнне Юліку больш за 400 рублёў. Пачуўшы гэта, я напісаў Петрусю, каб з маіх 1200 даляраў узяў для Юліка на лекаванне 100 даляраў, а калі спатрэбіцца больш — няхай паведаміць мне. Болек Камета п’е, як і раней. Мамант, Алігант і Фэлік Маруда ходзяць за граніцу разам з групай Лорда. З імі таксама фартуе Ванька Бальшавік. Шчур сказаў, што Юрлін нібыта перапыніў працу праз Соньку, якую падазрае ў здрадзе: у дарозе ёй і Ваньку здаралася шмат момантаў, якія заўсёды выкарыстоўвалі ў сваіх інтарэсах. Бэлька разам з бабскай (Лорд сказаў — дзюравай) групай, добра зарабіўшы ў залаты сезон, таксама за граніцу не ходзіць.

Сябры расказалі яшчэ шмат навін пра граніцу, пра паўстанцаў, пра жыццё ў мястэчку, але ні слоўкам не абмовіліся пра Фэлю. Нарэшце запытаўся пра яе ў Лорда.

— Зараз у Фэлі жыве сваячка з-пад Дубрава, — адказаў Лорд. — Альфрэд пасылаў да яе сватоў і зноў з’еў гарбуз. Фэля стала паненкай з пасагам. Ходзіць пра 30.000 даляраў чыстымі! Гараць да яе ўсе, але круціць носам. Мусіць, чакае каралевіча!

Я правёў хлапцоў амаль да Душкава. Калі развітваліся, Лорд запытаўся:

— Ну, крыху звык?.. He абрыдла табе?

Шчур адгукнуўся да яго:

— Што яму абрыдзіць! Шамкі і гарэлкі пад дастаткам, а дзеўкі як лані! Мёртвы б падняўся!

— Я не ляту на іх, — з удаванай абыякавасцю адказаў ім. — А пацехі ў нас ніякай няма. Вось вы толькі трошачкі разварушылі… Сяджу там, бо мушу!

— Ну, нічога! — прамовіў Лорд. — Пакуль што трымайся гэтага месца, а на вясну нешта прыдумаем. У мястэчку жыць табе нельга… Зноў апыляць. Альфрэд скрозь цягаецца. Лбы толькі што разнюхае, зараз у паліцыю паляціць.

Сябры пакрочылі па дарозе да Душкава, а я вярнуўся на хутар Даўрыльчукоў. Там зараз пасля адыходу Шчура і Лорда ўсталявалася яшчэ большая цішыня.

Мінулі святы. Пачаўся новы год. Далей жыву ў Даўрыльчукоў. Дапамагаю ў працы і ўсё больш сумую. Некалькі разоў пытаўся ў Базыля, калі нойдзем за граніцу. Адказваў мне, што не гарыць.

На свята Трох Каралёў дзяўчаты пачалі варажыць. Яны плавілі волава і па чарзе ўлівалі ў ваду. Сыкаючы, метал прымаў розныя формы, якія дзяўчаты ўважліва разглядалі і тлумачылі. Я таксама далучыўся да іх, хоць паненкі неахвотна ўспрынялі маю прысутнасць у сваёй кампаніі. Дазволілі нават адліць крыху волава ў ваду, але я выкуліў увесь тыгель, за што атрымаў некалькі кухталёў. Вынялі з міскі ўстылы метал. Пачалі разглядаць. Праз хвіліну Насця пырскнула смехам:

— Гэта ж мядзведзіца.

— Што? — запытаўся я, здзіўлены.

— Ну, так… Мядзведзіца! — пацвердзілі Насціны словы дзяўчаты. — Яна штосьці нясе ў лапах. Напэўна, у гэтым годзе ажэнішся з мядзведзіцай. Сам адліў сабе нарачоную!

— А сватам будзе воўк! — прамовіла Магда.

— А шлюб дасць ліс! — дадала Кася.

Потым дзяўчаты палілі паперу і па выкрыўленых формах варажылі сваю будучыню. Затым сыпалі на палатно мак. Пазней паставілі дзве свечкі перад люстэркам і глядзелі ў доўгую, цёмную перспектыву калідора, які шарэнгамі свечак па баках сягаў далёка ў глыб люстэрка. Гэта рабілася на чорнай палове хаты — кожная асобна. Усе дзяўчаты бачылі там нешта незвычайнае і доўга расказвалі пра гэта адна другой. Напрыканцы і я пайшоў у тую хату, усеўся перад люстэркам 1, знерухомеўшы, стараючыся не міргаць, глядзеў у глыбіню таямнічага калідора. Доўгі час нічога не бачыў. Пасля ўдалечыні паказалася невялікая трапяткая залатая плямка, якая рухалася ў мой бок. Перамяніўшыся на белую, яна пачала хутка набліжацца і… расці… Праз хвілю перад сабой убачыў Фэлін твар… вясёлы, усмешлівы… Твар бялее, на лбе з’яўляецца доўгая папярэчная складка. Тады ж заўважаю, што гэта не твар Фэлі, а збялелы халодны твар Сашкі. Нібы бліскавіцы, яго бесперапынна перасякаюць зменлівыя каляровыя лініі. А твар усё адыходзіць і расплываецца ў цёмнай глыбіні, ад якой не магу адарваць вачэй; раптам бачу перад сабой бляклы худы твар з дзіўным засяроджаным выразам чорных броваў і вачэй… Адкуль яго ведаю? Гэты жаночы твар!.. Думаю, думаю… Ах! Гэта ж здань, якая з’явілася на Капітанавай Магіле, калі я ў гарачцы ляжаў там пасля ўцёкаў з Саветаў… I гэты твар знікае. У той жа момант перад вачыма яго месца займае выразна абазначаны мужчынскі твар — непрыемны, агідны… Бачу рыжую бараду, шрам на левай шчацэ, злосныя вочы, з’едлівую ўсмешку… Гэта ж падпольнік Макараў!.. Ускокваю з крэсла, і ўсё гіне… Гараць свечкі. Хата патанае ў паўзмроку. Па кутах залягло густое сутонне.