Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 80

Праз гадзіну дзяўчына хоча мяне пакінуць. Спрабую яшчэ затрымаць, але яна рашуча адрывае ад сябе мае рукі і паціху адыходзіць за перагародку… Бязгучна ляжу адзін. Праз некалькі хвілін за перагародкай чую ціхае шаптанне і, як мне падалося, смех.

Нараніцу адчуваю сябе трохі няёмка. Снедаючы, сядзелі, як звычайна: гаспадар з гаспадыняй «на красным покуце», я каля братоў, а сёстры насупраць нас. Як заўсёды, у час яды пануе маўчанне. Усе павольна ядуць. Я штохвілінна зыркаю на дзяўчат. Час ад часу лаўлю на сабе іх погляды — такія, як звычайна. Ніякіх змен не заўважаю ў іх паводзінах. Гляджу на спакойныя твары, на цёмныя галовы з выразнымі праборамі пасярэдзіне і косамі, што спадаюць на плечы, на іх прыгожыя карыя вочы і думаю: якая?.. Днём не бачу ніякіх перамен у іх паводзінах, у адносінах да мяне.

Так прайшоў цэлы дзень. Вечарам, пасля працоўнага дня, зноў ідзём на адпачынак. Гасне лямпа. Хату ахутвае цемра. Сквапна лаўлю вухам кожны шолах, кожны гук… Цішыня… Разлятаецца храп братоў. Углыбі хаты чую кашаль Мацея. Закурыў папяросу. З боку на бок кручуся на пасцелі. Калі ўжо зусім згубіў надзею, што дзяўчына да мяне прыйдзе, і хацеў заснуць, пачуў за перагародкай шэпт, а праз хвіліну адрозніў лёгкія крокі босых ног. Калі пазней дзяўчына ляжала на пасцелі, пачаў пальцамі абмацваць яе чало, шчокі, падбародак, нос, вушы, вусны. Дзяўчына, напэўна, думаючы, што яе ласкаю, не перашкаджала рабіць гэта. Я ж такім чынам стараўся запомніць яе твар. Аднак нічога не атрымлівалася: усе сёстры маюць падобны твар. Хацеў, каб адгукнулася і пазнаць яе па голасе, але ўпарта маўчала і ніводным слоўкам сябе не выдала. А калі пачаў нешта шаптаць ёй на вуха, хуценька закрыла мне рот.

Назаўтра зноў уважліва сачыў за дзяўчатамі, але ніякіх высноў зрабіць не здолеў. Так працягвалася некалькі начэй запар. Адзін раз вечарам паклаў пад падушку ліхтарык. Наважыўся — калі дзяўчына будзе са мной, асвяціць яе. Усунуў руку пад падушку. Але, відавочна, прадбачыла мой намер, бо хуценька выхапіла з маёй рукі ліхтарык і, кленчачы на пасцелі, паклала яго на паліцу. Зараз, калі прыходзіла да мяне вечарамі, перш-наперш правярала, ці не маю пры сабе ліхтарыка. Зрэшты, пакінуў тыя спробы, баяўся, каб не перастала наведваць мяне… Паразважаўшы, вырашыў увогуле не імкнуцца, каб даведацца, хто ж з сёстраў прыходзіць да мяне па начах. Мог бы асвяціць яе ліхтарыкам, калі будзе набліжацца да ложка, або нанесці хімічным алоўкам значок на шыю, які пасля раніцай заўважыў бы, перш чым яна агледзіцца. Але калі яна вельмі хоча заставацца непазнанай, то не буду рабіць спробаў у гэтым кірунку.

Пра яе адведкі павінна ведаць нехта з сёстраў, паколькі, калі вяртаецца ад мяне, досыць часта паціху размаўляюць. Напэўна, думаюць, што я гэтага не чую.

Як і раней, жартую з дзяўчатамі, як і раней, мне перападае за зачэпкі ад усіх без выключэння сёстраў ударамі кулаком або даланёй, і, як раней, далей працягваюцца начныя наведванні маёй таямнічай, маўклівай каханкі.

А ў хаце віруе падрыхтоўка да свята, ад якой нам увогуле не застаецца вольнага часу. Зараз працую нароўні з усімі. Гэта скарачае мне дні і (як кажа Шчур) дае лепшы слых на яду. I кожны дзень з нецярпеннем чакаю вечара і… маёй незвычайнай каханкі. Зараз мне весялей, менш прыгадваю мястэчка і хлопцаў. Толькі часам вельмі кліча да сябе перамытніцкая праца і наведваюць успаміны пра Фэлю; але вобраз яе ўсё больш заціраецца ў маёй памяці. Думаю пра яе не як пра рэальную жанчыну, а як пра ўяўленую ў сне, мроях або недзе вычытаную ў кніжцы прыгожую дзяўчыну, што папраўдзе не існуе… Спачатку шмат думаў пра Сашку і Жывіцу, зараз стараюся як мага далей адагнаць ад сябе згадкі пра іх, бо адчуваю — гэта мне шкодна. Тады мяне цягне некуды ў лясы, на бездарожжа… Туды, дзе свеціць цыганскае сонца, дзе неба іскрыцца зорамі, дзе валадарка — Вялікая Мядзведзіца.

3

Надышлі Каляды. Свята сустрэлі ўрачыста, згодна даўняй традыцыі. Было і сена пад абрусам, і «куцця» пад абразамі, і 12 посных страў. Усё было смачнае, і ўсё трэба было пакаштаваць, і я так наеўся, што ўвечары ледзьве выбраўся з-за стала. Ноччу дзяўчына не прыйшла, хоць уначы доўга чуўся шэпт за перагародкай. Магчыма, нешта перашкаджала альбо не захацела рабіць гэтага святам.

Раніцай усе, апроч мяне і Сымона, які моцна застудзіўся ў перадсвяточнай лазні і зараз лячыўся на печы, паехалі на набажэнства не ў Валмянскі парафіяльны касцёл, а ў Ракаў. Дахаты вярнуліся ў дзве гадзіны дня. Расказалі шмат навін і перадалі мне віншаванні ад Лорда і Шчура, якія абяцалі наведацца заўтра.

Вечарам накрылі багаты стол. Гарэлкі не шкадавалі, і ўсе добра падпілі… нават дзяўчаты. Седзячы ў радочак на лаве і лускаючы арэхі, яны весела размаўлялі са мной, з братамі і з усімі. Гарэлка падфарбавала ім шчокі, запаліла ў вачах новыя агеньчыкі, выклікала вясёлыя выбухі смеху. Я бяру балалайку і пачынаю іграць. Захмялеў ад выпіўкі і поглядаў, якія паціху кідаюць на мяне зусім іншыя, чым звычайна, дзяўчаты. Потым, калі гасне лямпа, я з нецярплівасцю чакаю прыходу каханкі. Шкада, што сам не магу пайсці да яе. He чакаў бы так доўга! Браты размаўляюць на палацях. Зрэдку да іх адгукаецца з печы хворы Сымон. А дзяўчаты доўга паціху размаўляюць. Чую вясёлы смех і воклічы. Нарэшце ўсе супакоіліся. Браты храпуць. Кашаль Мацея спыняецца. Перастаюць размаўляць дзяўчаты. А яшчэ праз гадзіну чую лёгкі шэпт. Пасля адрозніваю крокі босых ног… Моцна абдымаю і прытуляю да сябе разагрэтае ядранае і зграбнае цела дзяўчыны. У забыцці цалую яе вусны, твар, шыю.

— Якая ты цудоўная! Выдатная! — шапчу ў вуха.