Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 79

Браты смяюцца. Я таксама смяюся, такім чынам хаваючы сваю зацікаўленасць.

— А чаму, на той прыклад, замуж не ідзеш? — зноў звяртаецца да Касі дзядзька Андрэй. — Бач, як разраслася! Згарыш, дзеўка! Кроў цябе спаліць!

Тут улазіць Базыль.

— А нашто ёй ісці да чужых людзей бяду шукаць?.. Хлеба і работы ў хаце ўсім хопіць. He прымушаем яе: як хоча! Сваты не раз прыязджалі, — не прыняла іх…

Пасля дзядзька Андрэй збіраецца адыходзіць. Мусіць адвезці тавар у мястэчка паблізу да купца, які здаўна прымае ад яго кантрабанду. He займаецца гэтым прафесійна, толькі пры выпадку. Кася выходзіць з пуні разам з ім.

Вечарам дзядзька Андрэй і Кася прыходзяць зноў. Дзяўчына прыносіць кош яды, а дзядзька трымае на плячах спорны мяшок. Залазяць на сена.

Доўга вячэраем. Выпілі дзве пляшкі самагону, якія дзядзька захапіў з сабой. Потым браты Даўрыльчукі і дзядзька Андрэй пачынаюць падлічваць кошт прынесенага намі тавару. Гэта цягнецца доўга. Нарэшце канчаюць рахункі. Дзядзька Андрэй вымае з мяшка 85 лісіных скурак і дае іх Базылю. Акрамя таго, яшчэ некалькі дзесяткаў залатых манет. Пры гэтым кажа:

— У нас, на той прыклад, усё па-боску. Мы ж сваякі. I вы заробіце, і мне штось кропне. Неяк будзем жыць. Абы здароўе!

Збіраемся ў дарогу. Лісіныя скуркі браты ўпакоўваюць у дзве ношкі, якія бяруць Базыль і Ігнась. Я пярэчу гэтаму. Кажу, што тавар павінны мы несці ўсе, апрача Касі. Базыль адказвае:

— Тут і двум няма чаго несці!

Пасля выходзім з пуні. Дзядзька на чарзе жагнае нас і гаворыць Касі:

— А ты, дзеўка, не хадзіла б у дарогу, а яшчэ, на той прыклад, у портках. He па-божаму гэта!

— Але зручна! — весела гаворыць Сымон.

Мы вырушылі ў зваротны шлях.

* * *

Назаўтра да мяне падышоў Базыль і прамовіў:

— Што хочаш за дарогу: дзве лісіцы ці 25 рублёў?

— Нічога не хачу. Хай застанецца вам… за мас ўтрыманне.

Базыль энергічна запратэставаў, і я мусіў узяць ад яго 25 рублёў.

Да свята паспелі яшчэ раз схадзіць за граніцу, але зараз Кася засталася дома. Магчыма, засаромелася слоў дзядзькі Андрэя! А можа, сёстрам хоча дапамагчы ў працы, якой зараз у гаспадарцы значна павялічылася.

Шчасліва вярнуліся з-за граніцы, і я зноў атрымаў ад Базыля 25 рублёў. Раніцай Мацей, Ганна і Базыль паехалі на апошні, перадсвяточны «кірмаш». Склаў Базылю спіс рэчаў, якія павінен быў купіць для мяне, і ліст Лорду. Калі яны выехалі са двара, пачаў памагаць Сымону і Ігнасю. Яны пілавалі тоўстыя бярвёны дроў, а я іх сёк. Пасля пабег дадому у «чорную палову» хаты і кінуўся дапамагаць Насці, якая ткала на кроснах вялікае ўзорыстае «радно». Больш перашкаджаў ёй, чым дапамагаў, таму атрымаў кулаком у бок і, пакінуўшы Насцю, прыміндаліўся да Касі, якая пякла «аладкі» з мукі і надзёртай бульбы. Нейкі час працавалі ў згодзе. Яна пякла аладкі і скідала з патэльні ў вялікую міску, а я еў іх яшчэ гарачымі. Хутка Кася заўважыла, што ў місцы нічога не прыбывае, і наша ўзаемнасць скончылася. Перад пагрозай вялікай драўлянай лыжкі, з якой Кася налівала на патэльню цеста, змушаны быў адысці ад міскі. Тады падаўся да Магдзі, якая, пабліскваючы мускулістымі плячамі, у клубах пару, мыла ў балейцы бялізну. Скарыстоўваючы тыя аблокі, як дымавую заслону, вырашыў паспрабаваць, ці цвёрдыя ў яе мускулы. Але гэтая спроба скончылася для мяне фатальна. Магдзя трэснула мне па плячах моцна скручанай штукай мокрай бялізны, і я вымушаны быў як мага хутчэй уцякаць, атрымаўшы пераканаўчае пацверджанне моцы яе мускулаў. Нарэшце падваліў да Алены, якая на чыстай палове хаты шаравала пяском і гарачай вадой стол, лаўкі і падлогу. Пару разоў, калі яна анучай сцягвала ваду з падлогі, зрабіў так, што мы нібыта выпадкова сутыкнуліся. Трэцяе такое збліжэнне выклікала неабходнасць хуткіх маіх уцёкаў. Алена замахнулася ўсім кублом вады, і калі б я не адхіснуўся ў бок ад струменя вады, быў бы ўшчэнт абліты. Мусіў вяртацца да Сымона з Ігнасем, якія за гэты час напілавалі ўжо цэлую гару дроў. Таму ўзяў у рукі сякеру і пачаў іх секчы.

Цяпер пачуваю ў Даўрыльчукоў сябе так, нібы быў іх сямейнікам. Пасябраваў з хлапцамі і з дзяўчатамі, якія зараз зусім не саромеюцца мяне. Разам працуем, разам ямо, разам бавім вольны час. Стары Мацей любіць апавядаць мне розныя эпізоды са свайго досыць бурлівага ў маладосці жыцця. Апавядае цікава і вобразна, таму з ахвотай яго слухаю. Ён курыць люльку, я — папяросы, і мы часта праводзім разам шмат гадзін.

На трэці дзень пасля першага вяртання з-за граніцы ўвечары лёг спаць. Для мяне на ноч рассцілаюць вялікі сяннік на дзвюх састаўленых разам лаўках. Пад галаву даюць велізарную падушку, а накрываюся я ватняй коўдрай, верх якой зроблены з каляровых кавалачкаў ад розных матэрыялаў. Дзяўчаты спяць за перагародкай на дзвюх ложках, а хлопцы на вялікіх «палацях» за печкай. Ложак гаспадара і гаспадыні стаіць ля дзвярэй за перагародкай, якая ўтварала нешта накшталт малога пакойчыка на другім канцы хаты.

У той вечар доўга не мог заснуць. Браў з паліцы папяросы і курыў. Думаў пра рознае. З-за печы далятаў моцны храп братоў. Напачатку гэта перашкаджала мне спаць, а потым прызвычаіўся… Так мінула гадзіны са дзве, а я ўсё не мог заснуць. Падняўся з пасцелі і пайшоў у кут пакоя, дзе, на нізкім зэдліку, стаяла ладная дзежка з хлебным квасам. Напіўся і вярнуўся на месца. Мне ўвогуле не хацелася спаць. Зараз найахвотней пайшоў бы куды-небудзь на гулянку ці за граніцу з таварам.

У нейкі момант пачуў за перагародкай дзявочы шэпт. Часта чуў, як яны размаўлялі і шапталіся між сабою, але не так ціха і позна, як зараз. Потым усё сціхла. Праз пару хвілін я пачуў лёгкія крокі босых ног. Глядзеў у бок перагародкі, аднак абсалютна нічога не мог убачыць, бо ваканіцы былі замкнутыя і хата патанала ў поўным змроку. Крокі наблізіліся да маёй пасцелі. Затрымаліся непадалёку ад лавак. Чую шоргат далані па паліцы, якая вісіць нада мной на сцяне. Нечага там шукае. Шукае доўга і не знаходзіць. Тады я думаю: «А можа, гэта толькі зачэпка!» Вельмі ціха кажу: «Хто гэта?» Няма ніякага адказу, а шоргат далані па паліцы не спыняецца. Тады я сядаю на пасцелі і выцягваю рукі ў той бок, дзе адчуваю чыюсьці прысутнасць. Пальцамі датыкаюся да цела дзяўчыны ў грубай льняной кашулі. Робіць рух, нібы хоча ўцячы, але я моцна абдымаю яе за стан і саджу на пасцель. Пачынаю яе цалаваць. Штосьці хачу вымавіць, але яна спяшаючыся кладзе мне на вусны даланю. Тады я моўчкі валю яе на ложак.