Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 68

Сашка спыніўся каля асветленага з сярэдзіны вакна. Я стаў побач. Убачыў вялікае памяшканне. Углыбіні былі нары, на іх ляжала некалькі чырвонаармейцаў. Яны, напэўна, спалі. Ля вакна быў стол, там ляжалі нейкія паперы і гарэла вялікая лямпа.

Пасярэдзіне хаты стаяў высокі шчуплы чырвонаармеец і, прамаўляючы да некалькіх салдат, што сядзелі на лаўках абапал сцяны, нешта ім апавядаў, жвава рухаючы рукамі. Бачым вясёлыя твары і цікаўныя вочы. Раптоўна разлятаецца агульны моцны выбух смеху.

Тады ж заўважыў, што Сашка падымае ўгару парабелум. У першы момант падумаў, што ён вырашыў страляць праз вакно ў салдат, але потым заўважыў — цэліцца ў лямпу.

Чырвонаармеец апавядае далей: выкрыўляе твар, уздымае бровы, разводзіць рукамі. Потым робіць крок наперад і гаворыць так моцна, што да маіх вушэй далятаюць паасобныя выразы.

Выбухае яшчэ мацнейшы смех. У гэты момант Сашка стрэліў. Разносіцца гук, трэск, звон шкла, і хата напаўняецца змрокам…

Нейкі час усярэдзіне пануе поўнае маўчанне, пасля пачынаюць далятаць спалоханыя галасы і воклічы:

— Что за черт?

— Какой мерзавец разбил лампу?

Чуем усярэдзіне шоргат ног. Нарэшце бліснуў ліхтарык.

— Это кто-то выстрелил снаружи! — крычыць хтосьці ў хаце.

Мы павольна адыходзім у глыб лесу. Сашка ціха смяецца.

Шчасліва вярнуліся на мяліну. Гэта было наша апошняе падарожжа з сахарынам. Перакінулі праз граніцу ўвесь запас, які прывезлі з мястэчка. Пасля апошняга паходу за граніцу Сашка сказаў:

— Ну, браткі, заўтра шуруем у Рубяжэвічы! Трэба трошкі гульнуць, а потым зробім яшчэ адзін інтарэс. Зіма блізка!

* * *

Ужо трэці дзень мы ў Рубяжэвічах. Затрымаліся ў Сашкінага сябра, які жыў на ўскрайку мястэчка. Сашка цэлымі днямі хадзіў па справах. Некалькі разоў бачыў яго ў мястэчку з нейкімі жыдамі. Гэта былі купцы. Я і Жывіца бавім час у хаце. Спім, п’ем гарэлку ці гуляем у карты.

Учора бавіліся ўсю ноч. Каб зусім вызваліць памяшканне, Сашкаў сябра, Стасік Удрэнь, у якога мы спыніліся, адправіў двух малых братоў на ноч да суседкі. Ведаў, якая будзе забава.

Неспадзяванкай для мяне стаў прыезд з Ракава гарманіста Антося. Прывёз яго, спецыяльна для гэтай мэты высланы, Янкель Парх.

Удзень Стасік з Сашкам за некалькі разоў прынеслі мноства скрынак рознай велічыні. Хата ў Стасіка была вялікая, але вельмі занядбаная. Я з Жывіцам крыху давялі яе да парадку. На чорнай палове і кухні развязалі прынесеныя з горада пакункі, расклалі іх на стале і на паліцах. Тут было шмат дабраных рэчаў: каньякі, лікёры і гарэлку паставілі ў шафку.

Пазіраючы на такое багацце, у мяне ўзнікала жаданне палепшыць сабе настрой, аднак Жывіца сказаў, каб я пачакаў, паколькі трэба пакінуць месца на вечар.

Гарманіст Антось сядзеў у чыстай палове хаты і паціху парыпваў на гармоніку розныя фрагменты мелодый.

Увечары, каля сёмай гадзіны, у кампаніі трох дзяўчат прыйшоў Стасік. Ён пазнаёміў нас.

— Юля.

— Казя.

— Ядзя.

Называлі свае імёны, па чарзе вітаючыся з намі. Напачатку яны трымаліся вельмі паважна, аднак хутка іх разагрэлі жарты Стасіка, музыка Антося і перспектыва вясёлай забавы.

Мы пасадзілі дзяўчат каля стала і пачалі частаваць іх гарбатай і пячэннем. Я паспрабаваў падліць у гарбату каньяк — не пратэставалі.

Юля — гэта пульхная бландзінка з прыемнай усмешкай. Яна часта, нібы ад ласкі, весела смеючыся, закідвае назад галаву. Казя — брунетка з цёмнымі вачыма і прадаўгаватым тварыкам. Трымаецца сур’ёзна і смяецца толькі куточкамі вуснаў. У Ядзі пышныя рыжыя валасы і белы твар. Яе вельмі вясёлая ўсмешка прыадчыняла выдатныя зубы. Mae прыгожыя ногі і, напэўна, зважаючы на гэта, носіць вельмі кароткую сукенку. Усе маладыя; мусіць, ніводнай з іх няма больш дваццаці. Седзячы за сталом, утвараюць тры яркія плямы. Юля — крэмавай сукенкай, Казя — цёмна-зялёнай, Ядзя — жоўтай.

Праз нейкую гадзіну прыходзіць Сашка. Весела вітаецца з дзяўчатамі і Антосікам. Размова ажывае. Стасік безупынна жартуе. Дзяўчаты штохвілі выбухаюць смехам. Мы стараемся іх спаіць, аднак тыя п’юць неахвотна. Каб яны ўзялі кілішак, трэба кожны раз прымушаць.

Праз гадзіну настрой уздымаецца. У паненак ззяюць вочы і пунсавеюць шчокі. Мы таксама добра прыклаліся. Антось рэжа на гармоніку. Дзяўчаты сядзяць за сталом у радок. Стараемся іх разлучыць. Сашка, падняўшыся з месца, падыходзіць да Казі, якая найбольш цвярозая з усіх. Хутка хапае яе пад пахі і, перш чым дзяўчына паспела запратэставаць, пераносіць і садзіць побач з сабой на другім баку стала. Юля, пляскаючы ў далоні, кажа:

— Гэта выдатна!

— Як выдатна, дык выдатна! — вымаўляе Жывіца. Набліжаецца да Юлькі і разам з крэслам падымае яе ўгару.

Дзяўчына пішчыць і хапаецца рукамі за падлакотнікі крэсла. Усе смяюцца. Жывіца абносіць Юльку з крэслам вакол стала і ставіць каля сябе. Затым садзіць яе на калені. Паненка хоча вырвацца, перамытнік злёгку, аднак рашуча, утрымлівае яе. Я ўладкоўваюся каля Ядзі, ладныя ногі якой, белы твар і вогненна-рыжыя валасы даўно хвалююць мяне.

— Бач, як падабраліся! — кажа Стасік. — Парамі. А я адзін, нібы цвік у плоце.

Сашка звяртаецца да яго:

— Схадзі за Эстэркай. Пэўна, ужо вярнулася з Баранавіч… Скажы, што гэта я яе клічу. Хай захопіць гітару… Адным дыхам!

— Гарыць! — выгуквае Стась і без шапкі вылятае за дзверы.

Мы ж далей узмоцнена частуем паненак лікёрам і вішнёўкай.

Ужо трошкі п’яныя. Моцна жэстыкулююць. Часта выбухаюць смехам з любой нагоды. Ідучы за прыкладам Жывіцы, я пасадзіў сабе на калені Ядзю. He пратэстуе, абхапіла мяне рукамі за шыю. Калыхаемся з ёй у такт вальса.