Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 117

117

He ведаю, што ён гэтым хацеў сказаць і да чаго гэта павінна адносіцца, але я сказаў:

— Разумею.

— Ну, дык бывай!.. Мне ўжо пара!..

Моцна паціснуў мне даланю і, спяшаючыся, пакрочыў дарогай у напрамку Старога Сяла. Я глядзеў яму ўслед: ці азірнецца?.. Не азірнуўся… Ён хутка знік у сяйве з месячных промняў на ўскраіне Старога Сяла. Я падумаў, што з ім можа нешта здарыцца: у Старым Сяле звычайна жылі і спыняліся падпольнікі, сексоты і чэкісты. Мы заўсёды абыходзілі яго зводдаль… Я доўга чакаў: а можа, прагучаць стрэлы?.. Можа, трэба будзе бегчы на дапамогу?.. Але ўсё было ціха…

Я павярнуўся і павольна пакрочыў на захад. Застаўся адзін… зусім адзін на ўсё пагранічча. Дарога мая была сумная. З ахвотай напіўся б, але не меў гарэлкі. У бровары пакінуў некалькі пляшак спірытусу ў бочцы, але гэта было далёка, за граніцай.

На світанні я апынуўся непадалёку ад граніцы. У Альшанцы лёг на багну паміж дзвюма купінамі ў ямку. Ззаду шумеў вялікі хваёвы лес і разносіўся гоман ручайка, які бег паблізу. Перада мной за доўгім пасам альшынак была пагранічная паласа, пасярэдзіне якой праходзілі засекі з калючага дроту, а ў іх у найбліжэйшай адлегласці ад мяне павінен быць прарыў, які ўчора ноччу выразаў нажніцамі.

На паласу выходзіць нельга. Калі там дзе-небудзь знаходзіцца засада (а ёсць дакладна), дык могуць дастаць мяне кулямі нават з вялікай адлегласці. Я павінен першым заўважыць іх.

Ляжу ў вільготнай ямцы. Трымаю ў руках два ўзведзеныя парабелумы. Гляджу паміж дрэў у напрамку граніцы. Бачу засеку і — крыху справа — у ёй прарыў. Тут чую ззаду лёгкі шолах. Азірнуўся. З купы ялін на балота вылецеў вялікі, не шэры, а парыжэлы, стары «конскі» воўк. У некалькі прыжкоў ён пераляцеў палову балота і лёг на вялікай купіне, ілбом да граніцы… Знаходзіцца ў дваццаці кроках ад мяне.

«Мусіць, у яго насмарк, — прыходзіць мне ў галаву думка, — інакш бы, напэўна, пачуў мяне».

У гэтую хвіліну воўк хутка адвярнуў галаву ўлева. На яго карку натапырыліся тоўстыя складкі скуры. Гляджу яму ў вочы. He ўцякае. Клацнуў зубамі.

Справа, на пагранічнай паласе, я пачуў крокі людзей… Спачатку вельмі ціхія, пасля штораз выразнейшыя. З-пад ніжніх галін альшынак бачу, як з-за занавесу, боты і сівыя шынялі трох чырвонаармейцаў. Чапаюць марудна, без ахвоты. Спыняюцца. Лаўлю носам ноздры тытунёвы дым… Моцна сціскаю ў руках зброю.

Прайшлі, аддаляюцца.

Воўк ірвануў з месца і праз некалькі скокаў вылецеў на паласу. Спяшаючыся, я падаўся за ім. Перад маімі вачыма паказалася шырокая адкрытая прастора пагранічнай паласы, узятая з двух бакоў, нібы ў раму, сценамі лесу… Воўк імчаў да драцянай засекі. Уляцеў у разрыў, зроблены мною мінулай ноччу, і знік у лесе на другім баку паласы.

«Недзе мае вельмі пільную справу!..»

Я перабег за ім пагранічную паласу і апынуўся ў лесе. Затым накіраваўся на захад.

15

Блукаю адзін па лясах, палях, лугах. Крочу начамі па паграніччы. Самотная і таямнічая цішыня палёў і лясоў навучыла мяне шматлікім рэчам. Навучыла мяне лепей разумець людзей, нават тых, якіх не бачу, нават тых, якія адышлі… Адзінота навучыла мяне думаць і любіць… Таму люблю лес — як рысь, як воўк. Люблю зброю — як найлепшага сябра, і надзвычайна люблю ноч: самую надзейную маю каханку. Кожную новую ноч я сустракаю радасна, з захапленнем… Калі ночы цёмныя, калі неба ахутваецца хмаркамі, тады я вешаю на грудзі компас і, кіруючыся жывым, ласкавым святлом стрэлкі, бадзяюся па паграніччы.

Штовечар выходжу са сваіх дзённых схованак і крочу ў змрок. Прывязваю на канцах рэвальверных руляў белыя палоскі хусткі — каб лягчэй было цэліцца ў цемры. Часам ночы такія цёмныя, што нават белых плям на рулях нельга ўбачыць. Тады бяру ў левую руку ліхтарык, а ўказальны палец правай рукі выцягваю ўздоўж рулі рэвальвера. Такім чынам можна з вялікай адлегласці, арыентуючыся толькі слыхам, патрапіць у поўнай цемры. Праверыў гэта; указальны палец мае нейкае сваё чуццё. Слухавыя нервы і мозг лепш, чым усёй далані, падказваюць яму накірунак, у якім разнёсся нейкі шолах. А за курок можна пацягнуць сярэднім пальцам.

Амаль кожны дзень пракрадаюся праз граніцу. Для мяне яна ўвогуле не існуе. Хаджу ціха, як кот. У бязветраныя ночы хаджу басанож… Неаднойчы набліжаўся да засады і не быў заўважаны. Навучыўся вельмі хутка пералазіць засекі з калючага дроту і маю для гэтага шмат спосабаў. З жэрдкай у руках, як з шастом, пераскокваю над засекай у паветры. З дзвюма жэрдкамі ў руках, якія служаць мне падпорамі, пераходжу засекі проста па дратах. А часам пералажу засекі па калах, прасоўваючыся на чатырох апорах. Кусаю драты нажніцамі. Урэшце, пералажу над дратамі. Звычайна для гэтага я зразаю шмат кароткіх, моцна сукаватых галінак і, падцягваючы імі драты ўгару, пералажу пад імі на другі бок засекі.

Аднойчы ноччу, пасля таго, як пералез праз засеку, у поўным змроку ішоў да купіны кустоў на паласе. Злёгку даткнуўся руляй парабелума галінак. У тых кустах была схавана засада. Пільнавалі добра, бо хоць і не чулі маіх ціхіх крокаў, аднак лёгкі дотык да кустоў абудзіў іх слых. Амаль ці не ў твар мне прагрымеў стрэл. Некалькі разоў стрэліў усляпую перад сабой з парабелума і адскочыў убок. Загрымелі стрэлы, але больш не адказваў на іх. Калі б захацеў, мог бы зайсці ім ззаду і кінуць гранату альбо засыпаць кулямі з рэвальвераў, але гэта было мне непатрэбна.

Іншым разам я ішоў трактам да граніцы. Пясок заглушаў мас крокі. Раптам перад сабой пачуў шолах. Прысеў. Праз нару секунд абцёрліся аб мяне, справа і злева, полы шынялёў. Чырвонаармейцы абмінулі мяне, не падазраючы, што сяджу, укленчыўшы паміж імі. Пайшлі далей. Гэта мяне пазабавіла.

117