Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 113

113

Назаўтра позна ўвечары мы накіраваліся ў мястэчка. Да хаты Вэблінаў быў зручны подступ з усіх бакоў. Пералезлі праз некалькі парканаў і апынуліся ў агародзе. Адсюль можна было выгадна назіраць за ўсім рухам у памяшканні і на падворку.

Пачаў крапаць дождж, і дзядзінец апусцеў. Праз адчыненыя, ярка асветленыя вокны хаты даляталі гукі грамафона. Я падкраўся пад вакно і заглянуў усярэдзіну. Убачыў больш дзесятка людзей, якія сядзелі за сталом, застаўленым вячэрай. Фэля сядзела каля Альфрэда, які штосьці казаў ёй, салодка пазіраючы дзяўчыне ў вочы. Увесь час пасміхаўся, мацаў пальцамі вусікі, але твар дзяўчыны быў спакойны і суровы.

Акрамя іх у хаце ўбачыў усіх братоў Алінчукоў, Караля і Зыгмунта Фабіньскіх, Аліганта, Салаўя, які трымаў на каленях гітару. Акрамя таго, прысутнічала некалькі незнаёмых старэйшых і маладзейшых за мяне мужчын — напэўна, сваякоў Алінчукоў і Фэлі. З дзяўчат былі: Бэлька, якая прымірылася з Альфрэдам, Андзя Салдат, кузынка Фэлі, Зося, і яшчэ пару жанчын, знаёмых мне толькі з выгляду.

На стале стаяла шмат пустых пляшак. Таварыства ўжо было ўлюляна, але захоўвалася паважна. Да мяне падышлі Шчур і Грабар. Пачалі разам са мной глядзець у вакно. Грамафон замоўк. Заўважыў, што Лютка Зубік кажа штосьці Салаўю. Напэўна, просіць яго, каб зайграў альбо заспяваў. Да яе далучыліся іншыя дзяўчаты. Прыкмеціў, што Салавей пачырванеў. Уладкаваўся зручней у крэсле, узяў некалькі акордаў на гітары і пачаў спяваць. Але спяваў не нашу перамытніцкую песню, якую складала граніца, а іншую… смутную, жаласлівую:

Стэп, бязмежны стэ-эп!..
Сэрца цісне жа-а-ль!..
Як высланца енк,
Песня ляціць удаль.
Песня ля-я-ці-ць уда-ль!..

He магу адарвацца ад вакна. Песня ўзрушае мяне. Завалодвае ўсёй маёй істотай. Убіраю яе душой, сэрцам, нервамі… Тады Шчур кладзе мне на плячо руку.

— Пайшлі!

Іду разам з імі ў сенцы. Песня скончылася. У пакоі з хвіліну пануе цішыня. У гэты момант Шчур шырока адчыняе дзверы і ўваходзіць у хату. Крочым за ім. Усе глядзяць на нас здзіўленымі вачыма. Заўважаю рух сярод Алінчукоў. Альфрэд засунуў руку ў кішэню. У тую ж хвіліну Шчур бліснуў двума парабелумамі, накіроўваючы іх на прысутных у памяшканні людзей. Мы таксама вынулі зброю. Шчур вымавіў, звяртаючыся да ўсіх:

— Прыйшлі сюды ад брата Фэлі, Сашкі. Сашка быў маім калегам, а памёр у яго на руках! — рухам галавы паказаў на мяне. — Таму, калі б жыў, запрасіў бы нас на заручыны сястры хутчэй, чым шмат каго з вас. А кавалер, — Шчур звярнуўся да Альфрэда, — няхай супакоіцца і трымае ручкі ў парадку, бо замест заручын зробім пару пахаванняў.

Шчур садзіцца за стол насупраць Альфрэда, паміж Люткай Зубік і Зосяй, якія адсоўваюцца ў бакі. Усе маўчаць. Тут загучаў голас Фэлі, якая глядзіць мне ў вочы і кажа:

— А гэта прыстойна, спадар Уладзіслаў, са зброяй у госці прыйсці?..

— Зброю ў руках я не трымаў, — панура адказаў ёй. — Выняў толькі, калі Альфрэд палез на яе, бо ведаю, што нават з-за плота страляць яму не ўпершыню!

— Гэта абраза мяне! — кажа Фэля, і на яе лбе паказалася доўгая папярэчная маршчынка.

— А!.. гэта панна Фэліцыя такая абразлівая?.. Не ведаў пра тое. Думаў інакш, бо бачу, што той, хто летась называў панну к…, пра што Фэлечка добра ведае, зараз яе нарачоны.

— А што, цябе гэта датычыць? — праз зубы працадзіў Альфрэд.

Тут улез Шчур:

— Вельмі яго гэта датычыць! Вельмі, бо ён твой кум!

— Бурага ката на хросце трымаў! — адгукнуўся Грабар.

— He, — цягнуў далей Шчур, — таму, што ён морду тваю падкуў і ножку прадзюравіў.

— А вас хто сюды прасіў? — вымавіла Фэля.

Тады сказаў я:

— Пані мяне калісьці запрашала. Прыйшоў нападпітку… пасмяялася з мяне пані. Зараз прыходжу цвярозы, з сябрамі — зноў не падабаецца.

— З бандытамі, — кінуў Альфрэд.

— He з такімі жлабамі, як ты, што з-за плота ў хлапцоў страляюць, налева ў паліцыю даносяць, з падпольнікамі ў Саветах сябруюць і хлопцаў засыпаюць! — кажу яму я.

— Вы самі нікому не даяце працаваць! — вымавіў Альфрэд.

— He даем такім жлабам, як ты! I не дамо! Скончыцца для вас залатое дно! Вам дровы секчы, ваду насіць і пялёнкі мыць, а не фартаваць! — кажа Шчур. — Праз цябе загінуў Кручок, праз цябе загінуў Цвік! Ты насылаў на нас паўстанцаў. Ты наводзіў чэкістаў. Дык памятай: для вас граніца замкнута, і калі ад сённяшняга дня злаўлю каторага, — Шчур па чарзе ткнуў пальцам у грудзі кожнага праз стол, — за граніцай, то секану ў лоб! Бо запаскуджваеце граніцу! А калі злаўлю кагосьці з паўстанцаў, а я злаўлю, дык таксама косткі пахрабушчу. Скажыце ім. А зараз досыць размоў. Мы прыйшлі сюды выпіць і зычыць Фэлі шчасця. А свае інтарэсы аформім дзе-небудзь у іншым месцы!

Шчур узяў са стала вялікі графін і наліў у тры шклянкі гарэлкі: для сябе, для мяне і для Грабара.

— Ну, хлапцы, шахнем! — вымавіў ён весела. — Вып’ем за здароўе Фэліцыі — сястры караля граніцы Сашкі Вэбліна!

Выпілі адным духам гарэлку.

— А зараз, хлапцы, шклянкі аб падлогу: каб ніхто не выпіў імі за здароўе Фэліцыі Алінчуковай, жонкі Альфрэда!

Твары прысутных у хаце людзей выяўлялі шмат розных пачуццяў. Адны стрымліваліся, каб не выбухнуць смехам, другія затойвалі ў сабе бяссільную злосць. Некаторыя былі перапалоханыя, хоць з нашых паводзін бачылі, што мы не маем намеру зрабіць прысутным нічога кепскага. На тварах Салаўя і Аліганта я прыкмеціў сімпатыю нам. А Шчур падышоў да Салаўя, узяў у яго з рук гітару і сказаў:

— He раз спяваў Сашку. Заспяваю апошні раз яго сястры!

113