Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 108

108

Каб нельга было нас заўважыць здалёк, вядзём сваіх арыштаваных пад лес і тут ставім іх спінамі да кустоў. Шчур і Грабар спыніліся абапал і крыху ў баку ад групы перамытнікаў, загароджваючы ім дарогу ў лес.

Я схаваў рэвальвер і гранату ў кішэні і вымаю з-за папругі завостраны з абодвух бакоў кінжал. Гэта для таго, каб пры вобыску які-небудзь рашучы вар’ят не паспрабаваў выхапіць з маіх рук рэвальвер. Сланоў сем — шэсць мужчын і жанчына. Набліжаюся да іх і пытаю:

— У каго ёсць зброя?

Усе маўчаць. Тады паўтараю:

— У каго ёсць зброя, няхай прызнаецца адразу. Пасля будзе горш!

Маўчаць, стоячы з паднятымі ўгару рукамі. Раптам заўважыў знаёмы твар. Адразу прыгадаў перамытніка, якога некалі параніў у бок, калі ўцякаў ад мяне ноччу ў Краснасельскім лесе. Толькі тады ён ішоў з іншай групай. На левым крыле стаіць жыд. Гэта кантралёр.

Пачынаю з яго. Напачатку абшукваю збольшага, ці не мае зброі, а пасля дэталёва. Знаходжу на ім тры серабрыстыя лісіцы. Забіраю іх.

— Таварыш, адпусціце нас, — кажа, звяртаючыся да мяне, жыд. — Дам вам 30 рублёў.

— Паспееш! А грошы забяру і без твайго дазволу!

Распорваю кінжалам халявы яго ботаў і вымаю з аднаго 5 стодаляравых банкнотаў. Пасля разрываю брылёк у шапцы і знаходжу там яшчэ 200 даляраў.

— Разумнік! — кажу жыду, які жаласліва пасміхаецца збялелымі вуснамі.

Абшукаўшы кантралёра, загадаў яму легчы на зямлю. Пачынаю рабіць вобыск у першага ад краю паўстанца. Адкідаю набок мяшок са скуркамі, які трымае на плячах. Акрамя гэтага, не знаходжу больш нічога. У яго незвычайны выраз на твары.

— Адкрый рот, — кажу яму.

Тады перамытнік выплюнуў на далонь некалькі залатых манет. Падміргваю яму і кажу:

— Чые грошы? Гандляра?

— Мае, таварыш, мае!

Паклаў грошы ў кішэню яго курткі. У гэты момант пачуў тупат ног і трэск кустоў. Перамытнік, які некалі пару разоў кідаўся на ўцёкі, і зараз зрабіў тое ж самае. Грабар пагнаўся за ім. Дагнаў у лесе і прывёў назад. Загадаў яму ўкленчыць і сказаў са злосцю:

— Яшчэ раз пабяжыш, трэсну ў лоб! Папярэджваю!

Падыходжу да перамытніка і кажу:

— Што, ужо вылізаўся ад той раны?

Паўстанец здзіўленымі вачыма глядзеў мне ў твар. Пасля дадаю:

— Глядзі, браток, бо загінеш!

З асаблівай увагай абшукаў яго, але знайшоў толькі некалькі рублёў срэбрам. He ўзяў у яго гэтыя грошы. Таксама некаторым сланам пакінуў пад курткамі скуркі. Гэта будзе іх заробкам з нашай гранды… Ношкі скідаў у кучу. Тавару шмат.

Падыходжу да жанчыны. Крыху няёмка абшукваць яе. Яна перапалоханая, але стараецца ўсміхацца збялелымі вуснамі. Бачу, што дрыжыць усім целам. Хутка і збольшага абмацваю яе. Лаўлю падміргванне Грабара і яго ўсмешку. Тады пачынаю абшукваць перамытніцу ўважліва і спакойна. Нічога не знаходжу. Гэта падазрона, бо мяркую, што тая трымціць не столькі ад страху, але і з боязні, каб я не знайшоў чаго-небудзь, схаванага пры ёй. Калі б не думка, што сябры ўспрымуць гэта па-іншаму, абшукаў бы яе вельмі дакладна. У нейкую хвіліну заўважыў, што валасы ў жанчыны ззаду на галаве скручаны ў вялікі вузел. Выняў з іх шпількі і грабеньчыкі. На зямлю штосьці звалілася. Там было некалькі сот даляраў, моцна сціснутых і закручаных у анучку ад чорнай панчохі.

— Мудра! — сказаў ёй і прыгадаў Лорда, бо гэта быў яго любімы выраз.

Звычайна праважаты не нясе ўсе грошы, а дае частку для захавання больш надзейным людзям з групы.

Па заканчэнні рэвізіі я сказаў перамытнікам, якія ляжалі на зямлі:

— Падняцца.

Усе, спяшаючыся, сталі на ногі і ўважліва глядзелі мне ў твар. Тады я вымавіў:

— Гайда на шпацыр. I запрашаем яшчэ раз у госці… з таварам!

Твары перамытнікаў павесялелі. Той, якога некалі параніў, звярнуўся да мяне:

— Таварыш дазволіць мне пашукаць у лесе картуз? Я згубіў яго, калі ўцякаў.

— Пойдзеш без картуза! Бачу, ён табе вельмі патрэбны! Гайда Ў дарогу!

Сланы пакрочылі хутка ў накірунку, які я паказаў, і неўзабаве зніклі ў лесе. А мы склалі тавар у дзве вялікія ношкі. Там было 42 мардэры і 5 аблямовак з пясцоў. У адным з мяшкоў знайшлі крыху харчоў і брудную жаночую бялізну. Грабар смяецца:

— Вось элегантная: нават на работу бярэ запасную бялізну!.. Гэта на выпадак, калі перапалохаецца!

Пазней сказаў мне:

— He мог як належыць абшукаць яе. Трэба было дагала распрануць.

— Ён жа не распранаў яе і ўсё знайшоў, — вымавіў Шчур. — А ты б усю распрануў і нічога б, акрамя кудлаў, не ўбачыў!

Добра зарабілі на гэтай групе, якая неспадзявана трапіла нам у рукі. Пасля Грабар знайшоў у лесе згублены паўстанцам картуз. Распаролі яго, але нічога не знайшлі… Надзіва ўпарты тып! Навошта яму спатрэбіўся гэты стары картуз? Я быў упэўнены, што там знаходзяцца грошы.

Ідзём на мяліну ў лес. Там раскладаем вогнішча. Ядзім, курым, п’ём спірытус, але застаёмся незадаволеныя. Тое, што група Гетмана ўцякла з-над носа, усіх нас злуе.

— Ну, нічога… Паглядзім! — бліскаючы вачыма, кажа Шчур. Без пытанняў ведаем, што той мае на ўвазе. Разумеем адзін аднаго па погляду, руху.

* * *

Пачаліся дажджы. Ночы былі чорныя. Мы ныралі ў іх, нібы ў сажу. Працягвалі ганяцца за групай Гетмана. Калі Шчур прадаў за нішто рэштку тавару, якога ў нас назбіралася шмат, то сказаў:

— Ну, хлопцы, зараз бяромся за Гетмана. Павінен ён у нас лопнуць, халера!

— I лопне! — урачыста вымавіў Грабар.

— Зараз па-іншаму будзем браць яго! — сказаў Шчур.

— Як? — запытаўся я.

— Як? — паўтарыў маё пытанне. — А так, на мяліне. Як яны ў дарогу, то і мы ў дарогу; яны на мяліну, і мы на мяліну. Яны з мяліны шусь! а мы: цап за морду! Баліць, халера, сармак або тавар!

108