Каханак Вялікай Мядзведзіцы - Страница 107

107

У склад гэтай групы ўваходзіла дзесяць перамытнікаў-паўстанцаў, якіх вадзіў машыніст Вінцук Гетман — калега і сябра Альфрэда Алінчука. Гэтая акалічнасць яшчэ больш нас натхняла… Тавар яны насілі вельмі каштоўны і ніколі не засыпаліся. Зрэшты, група нядаўна сфармавалася. Шчур паведаміў нам, што Альфрэд уваходзіць у моцю з жыдам, які даваў тавар групе Гетмана.

Апошнім разам выведаўшы, якімі шляхамі ходзіць група, зрабілі засаду ў трох кіламетрах ад граніцы. Вырашылі накрыць іх на зваротным шляху ў Польшчу. Разлічылі, што тыя будуць змораныя пасля амаль 30 кіламетраў дарогі (іх мяліна знаходзілася пад Менскам). Акрамя гэтага, ведалі, што назад яны панясуць вялікую колькасць лёгкага і каштоўнага тавару — скурак. Ведалі, што тое месца, у якім наладзілі засаду, група Гетмана мінае на досвітку. А граніца ў іх з абодвух бакоў была закуплена, таму перасякалі яе вельмі чыста. Пасля ўважлівага вывучэння мясцовасці мы наладзілі засаду ў чыстым полі. Ззаду заставаўся Краснасельскі лес. Справа за дрыгвой і некалькімі пагоркамі знаходзілася вёска Гарані. Далёка перад намі распрасталася ў напрамку Смалярні чорная паласа лесу. Адсюль, уласна, і павінна была з’явіцца група Гетмана і, каб скараціць шлях, значную частку адкрытай прасторы мусіла перайсці лужком каля рэчкі, каб пасля схавацца ў Навапольскім лесе і рухацца да граніцы.

Грабар засеў пасярэдзіне лугавіны, за высокай купінай, у штучна павялічанай для гэтага яме. Шчур схаваўся ў малой капе, складзенай з некалькіх дзесяткаў снапоў на краю поля. Я прылёг справа ў кустах, на беразе рачулкі. Такім чынам мы ўтварылі трохкутнік, кожны бок якога меў каля 50 крокаў у даўжыню. Належала ўпусціць групу ў гэты трохкутнік — нібы ў сак — і пасля браць усіх.

На засаду прыйшлі а трэцяй гадзіне ночы. Яшчэ быў час пачакаць. Мы выпілі спірт, выкурылі па дзве папяросы, а пасля разышліся на вызначаныя месцы. Я падрыхтаваў рэвальвер і гранату. Зараз у кожнага было па пяць гранат (Шчур прыдбаў іх у мястэчку). Памалу віднее. Адрозніваю ўсё новыя абрысы ў наваколлі. Нарэшце змог заўважыць вузкую лугавіну і крыло лесу, што чарнела ўдалечыні, адкуль і павінна была выйсці група Гетмана.

Навокал пуста. Шумяць дрэвы з бліжэйшага лесу. Ціха шапоча рачулка, якая крадзецца па балоцістай глебе. Доўга гляджу ў напрамку лесу, а пасля шукаю позіркам сваіх таварышаў. Яны дасканала замаскіраваныя — можна толькі здагадвацца, дзе знаходзяцца. А ў апошні момант вырастуць як з-пад зямлі. Маю схованку таксама нельга заўважыць, нават з адлегласці ў некалькі крокаў.

У пэўную хвіліну мне здалося, што адрозніваю ўдалечыні нейкі рух. Напачатку мяркую, што памылка, але пазней пераконваюся, што сапраўды ў канцы лагчыны, зводдаль ад лесу, штосьці рухаецца. Праз нейкі час бачу людзей, якія ідуць у нашым напрамку. Крочаць хутка, бо хочуць як мага хутчэй абмінуць адкрытую прастору.

Гляджу ў тыя месцы, дзе схаваліся Шчур і Грабар. Прыкмячаю, як тыя пакрысе рыхтуюцца да скоку наперад. Я таксама ўзвёў рэвальвер і выбраў зручнае становішча для рыўка. А людзі, якія ішлі лужком, з верху лагчыны, усё бліжэй. Зараз бачу іх зусім выразна, хоць і не магу заўважыць усіх паасобку, бо ідуць гуськом. Наперадзе размашыста крочыць Гетман. Магу ўжо адрозніць рысы яго твару… Сланы ўсё бліжэй… Цярпліва чакаю іх.

Нечакана Гетман сыходзіць улева. Пераскоквае ў ста кроках ад нашай засады рачулку і бярэ наўскасяк, праз невялікі ўзгорак у бок лесу. Ідзе нацянькі, праз поле, па вельмі нязручнай дарозе. За ім прастуюць іншыя паўстанцы. Іх не дзесяць, як звычайна, а адзінаццаць: група павялічылася.

Я напружыўся. Праз нейкі час зірнуў на сябраў. Убачыў, што з-за стажка паказалася галава Шчура, а з-за купіны на лужку вылез Грабар. З жалем глядзелі на групу, якая ўсё больш аддалялася. Бегчы за імі не было сэнсу. Гэта іх толькі перапалохае, і яны разбягуцца ў розныя бакі. А нам цікава было схапіць не некалькі людзей, а ўсю групу.

Шчур і Грабар ідуць да мяне. Шчур пагражае кулаком у плечы групе, якая знікала ў лесе.

— Ну, сабакі, пашанцавала вам! Але нічога, зараз затанцуем інакш.

У гэты момант Грабар без слоў паказаў нам пальцам уверх лагчыны. Паглядзелі туды. Відавочна каля лесу быў нейкі рух.

— Хлопцы, па месцах! — вымавіў Шчур і, спяшаючыся, перапоўз праз лужок на другі бок, дзе схаваўся ў капе.

Грабар як мага хутчэй залез за купіну.

Пасля я заўважыў, што да нас здалёк падыходзіць група сланоў. Нядбала крочылі, не звяртаючы ўвагу на мясцовасць. Адразу відаць — паўстанцы!

Ужо блізка. Я прыгнуўся ў зарасніку, падрыхтаваны для скоку. Наш выбар добры: гэтая лагчына, лужок і сцежка каля ручая былі дасканалым шляхам для перамытнікаў. I сланы ступілі на гэту сцежку. Крочаць каля кустоў, за якімі схаваўся я. Бачу іх ногі. Ёсць жаданне схапіць каго-небудзь за лытку. «Вось бы крыкнуў!» Лічу іх: раз, два… Раптам бачу кароткую спадніцу і жаночыя ногі ў чорных панчохах. Гэта мяне здзіўляе. Сланы прайшлі. Я высунуўся з-за кустоў і паціху падаўся за імі. Трымаю ў адной руцэ рэвальвер, у другой гранату. Не азіраюцца і не заўважаюць мяне. Крочу далей у напрамку зарослай травою купіны… Усё як і прадбачылі… Ужо блізка да яе. Нечакана перад імі вырастае Грабар. Чую спакойны, адрывісты яго голас:

— Стой! Рукі ўгору!

Сланы кідаюцца назад. Далятаюць перапалоханыя галасы. Збоку з капы вылецеў Шчур. Прагучаў яго зменены голас:

— Ані з месца!

Бачу, што некалькі паўстанцаў накіроўваюцца назад. Тады і я крычу:

— Укленчыць, бо кіну бомбу!

— Таварыш, не кідайце гранату, — крычыць хтосьці з паўстанцаў.

107